Mizaç, karakter ve kişilik nedir?

Her çocuk farklılıkları ile özeldir. Bunun temelinde ise mizaç yatar. Mizaç doğuştan gelen, bireyi eşsiz kılan farklılıklarıdır. Çocukların dünya ile kurduğu iletişimde, davranışın içeriğini değil, tarzını belirler. Sosyal gelişimin temel yapı taşını oluşturur. Karakter ise mizaçtan farklı olarak kültürel kavramları içinde barındırır. Deneyimlerimiz ve çevre ile olan etkileşim sonucu şekillenir. Mizaçla potansiyel belirlenirken, karakter o potansiyelin nasıl kullanılacağı ile ilgilidir. Kişilik ise bireyin mizaç ve karakter donanımlarının etkileşimi sonucunda oluşur. Mizacı ve karakteri kültürümüzün gereklilikleri doğrultusunda altın gibi işleyerek toplumumuza yararlı kişiliklere dönüştürmek ise doğru bir eğitimle mümkündür. 

DOKUZ TİP MİZAÇ MODELİ (DTMM) NEDİR? 

Türk araştırmacılar tarafından geliştirilen Dokuz Tip Mizaç Modeli, yaşamda dokuz çeşit mizaç olduğunu ileri süren, bireysel farklılıkları bu mizaçlar temelinde bilimsel araştırmalar ve yöntemlerle değerlendiren bir modeldir. Bu modele göre mizaç; kişiliğin davranışsal, duygusal ve bilişsel işlevini şekillendirir. Karakter ise mizaç özelliklerinin belirginlik, kararlılık ve tutarlılık göstermesidir. Mizaç, karakter ve kişilik arasında doğrusal bir ilişki bulunmaktadır. DTMM’de mizaç tipine göre bireylerin potansiyelleri, olaylara karşı geliştirecekleri davranış örüntüleri ve mizaçlarında olmayan fakat sonradan öğrenebilecekleri özellikler belirlenmektedir.  

• Bilginin Anlamına Ulaşmayı Arayan Mizaç 

Bu mizaç tipine sahip çocuklar, içe dönük, sessiz ve kendi düşünceleriyle başbaşa kalmaktan hoşlanırlar. Soğuk ve mesafelidirler. Fiziksel temasta ve duygusal tepkilerden hoşlanmazlar. Rasyonelliğe önem verirler. Gözlem ve analiz yetenekleri gelişmiştir. Bilginin güç olduğuna inanırlar.

• Duyguları Hissetmeyi Arayan Mizaç

Bu mizaç tipine sahip çocuklar, duygularına göre hareket ederler. Sosyal zekaları     yüksektir, dışa dönük iletişim sergilerler. Çevresine karşı sıcak kanlı ve sevecendirler. Girdikleri ortama hemen uyum sağlayabilirler. Duyarlı ve yardımseverdir. 

• Hayran Olunacak Kendilik İmajı Arayan Mizaç 

Bu mizaç tipine sahip çocuklar, çevresinin onu nasıl değerlendirdiğine dikkat eder. Hayranlık uyandıracak özelliklere sahip olmak isterler. Hırslı ve rekabetçidir. Yarışmaktan çekinmezler. Başarı, prestij ve kariyer yetişkinliklerinde önemli bir yer tutar. Her zaman hedefleri vardır.  

• Duyguların Anlamını Arayan Mizaç 

Bu mizaç tipine sahip çocuklar, içe dönük bir yapıya sahiptir. Özgünlüğe ve bireysel farkılıkları önem verir. Empati kurarken zorlanmazlar, duyarlıdırlar. İlişkilerinde sıcakkanlı ve samimidirler. Doğal ve kendine özgü tarzları vardır.

•  Kusursuzluğu Arayan Mizaç 

Bu mizaç tipine sahip çocuklar, seçtiği kelimelere özen gösterirler. Ağırbaşlı ve ciddidirler. Davranışları ve tutumları ölçülüdür. Her işi kusursuz ve eksiksiz yapmak isterler. Sorumluluk bilinçleri yüksektir. Yaptıkları işte kusur bulduklarında kendilerini eleştirmeye başlarlar. Adil ve güvenilir bireyler olmak için çabalarlar.

• Entelektüel Dinginlik Arayan Mizaç 

Bu mizaç tipine sahip çocuklar çevresiyle uyum içindedir. Görev ve sorumluluk         bilincine sahiptir. Araştırma yapmaktan çok hoşlanırlar, merakları yüksektir. Yaşamlarında titiz ve düzenli olmaya özen gösterirler. Güven alanı ve emniyet ile ilgili endişeleri yüksektir. Bu nedenle kurallara önem verirler, her zaman kontrollüdürler.       

• Keşfetmenin Hazzını Arayan Mizaç 

Bu mizaç tipine sahip çocukların neşeleri daima yüksektir ve hareketlidirler. Hayattan keyif almaya çok önem verirler. Enerjileriyle bulundukları ortamın enerjisini anında değiştirebilirler. Sürekli yeni şeyler keşfetmek isterler. Problem değil, çözüm odaklıdırlar. Hayal dünyaları geniştir.

• Mutlak Güç Arayan Mizaç

Bu mizaç tipine sahip çocuklar, cesur, koruyucu ve sahiplenicidir. Bağımsızlıklarına düşkün ve girişkendirler. Risk almaktan korkmazlar. Liderliğe yatkın bir yapıya sahiptirler. Mücadele etmekten korkmazlar, zorluklar karşısında güçlü bir tavır sergilerler. Duygu ve düşüncelerini net bir şekilde ifade ederler.

• Duyumsal-Hareketsel Konfor Arayan Mizaç

Bu mizaç tipine sahip çocuklar, çevreleriyle uyumlu, saygılı, barışçıl ve arabulucudur. Çatışma yaratacak durumlardan kaçınırlar. Huzursuz ortamlarda bulunmak istemezler. Tartışmaları genellikle yapıcıdır.